MALULİYET VE ÇALIŞMA GÜCÜ KAYBI TESPİTİ İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİ YAYIMLANDI

Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği ("Yönetmelik") 28.09.2021 tarihli ve 31612 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Yönetmelikle 3/8/2013 tarihli ve 28727 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

​

Yönetmeliğin amacı, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre sigortalı sayılanların maluliyet, çalışma gücü kaybı ve erken yaşlanma durumları ile bunların bakmakla yükümlü oldukları veya hak sahibi çocuklarının maluliyet ve başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engellilik durumlarının tespitine ve bu tespitlerde esas alınacak sağlık kurulu raporlarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

 

11/10/2008 tarihli ve 27021 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği ile 20. madde ile yürürlükten kaldırılan Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliğinde; çalışma gücü kaybı, vazife malullüğü, harp malullüğü ile erken yaşlanma durumlarının tespiti hükümlerine yapılan atıflar bu Yönetmelik hükümlerine yapılmış sayılır.

 

Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce maluliyet, çalışma gücü kaybı veya erken yaşlanma durumlarının tespiti talebinde bulunan sigortalılar ile bunların hak sahibi veya bakmakla yükümlü olduğu çocukları için, yürürlükten kaldırılan ilgili sosyal güvenlik mevzuatının Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.

 

Çalışma gücünün hangi düzeyde kaybedildiğinin tespitine esas Yönetmelik ekinde yer alan Hastalık Listesinde bulunan tıbbi kriterler Sosyal Güvenlik Kurum tarafından en geç 3 yılda bir değerlendirilecektir.

​

MALULLÜK VE ÇALIŞMA GÜCÜ KAYBI ORAN TESPİTİ

​

A. Sigortalının Ağır Düzeyde Çalışma Gücü Kaybı Tespiti

Ağır düzeyde çalışma gücü kaybı, Yönetmeliğe göre çalışma gücünün en az %60'ının kaybedilmesini ifade etmektedir. Sigortalının çalışma gücünü ağır düzeyde kaybedip kaybetmediğinin tespitinde Yönetmelik ekinde yer alan "Hastalık Listesi" esas alınacaktır.

​

Sigortalılık süresi içerisinde aşağıdaki durumların varlığının Kurum Sağlık Kurulunca tespiti halinde sigortalı malul sayılır:

• Hastalık Listesinde belirtilen bir hastalığının sigortalılık süresi içinde gerçekleşmesi,

• Eski veya çalışmaya engel olmayan bir hastalığın Hastalık Listesinde belirtilen seviyeye yükselmesi,

• Çalışma gücünü ağır düzeyde kaybetmiş haliyle ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığı ancak daha sonra ortaya çıkan farklı bir hastalık nedeniyle çalışma gücünü ağır düzeyde kaybetmesi,

• 5510 sayılı Kanunun 4/1 Maddesinin (c) bendi kapsamındaki sigortalının vazifesini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği veya vazifesini yapamayacak derecede hastalığa uğrayanlardan personel kanunlarına tabi olanların hastalıklarının kanunlarında tayin edilen sürelerden fazla devam ettiği, olmayanların ise hastalık sebebiyle malul sayılmasına esas alınacak hastalık süreleri hakkında kendi özel kanunları yürürlüğe girinceye kadar 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun hastalık iznine ilişkin hükümleri uygulanmak suretiyle bu süreleri doldurması.

 

Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünü ağır düzeyde veya vazifesini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse, sigortalı bu hastalık veya engeli sebebiyle malullük aylığından yararlanamaz.

 

Sağlık kurulu raporlarında birden fazla hastalık mevcut ise değerlendirmede en ağır sekel bulgu dikkate alınır ve Balthazard formülü uygulanmaz.

 

B. Orta ve Hafif Düzeyde Çalışma Gücü Kaybı Oranı Tespiti

Çalışma gücünün en az %50-59 arasında kaybedilmesi orta, en az %40-49 arasında kaybedilmesi hafif düzeyde çalışma gücü kaybı olarak kabul edilir. Sigortalının orta ve hafif düzeyde çalışma gücü kaybının tespitinde Yönetmelik ekinde yer alan "Hastalık Listesi" esas alınacaktır.

Sağlık kurulu raporlarında birden fazla hastalık mevcut ise değerlendirmede en ağır sekel bulgu dikkate alınır ve Balthazard formülü uygulanmaz.

 

C. Sigortalı Çocuğunun Maluliyetinin Tespiti

Sigortalının, çalışma gücünü ağır düzeyde kaybettiği tespit edilen hak sahibi veya bakmakla yükümlü olduğu çocuğu malul sayılır. Bu tespitlerde Hastalık Listesi esas alınır.

 

D. Erken Yaşlanma Tespiti

Dikkat, algı, bellek, kavrama ve soyutlama gibi işlevlerin kaybı olan bilişsel yaşlanma ile fizyolojik ve psikolojik yaşlanma hali tayin ve tespit edilenler, yaşlılık aylığı bağlanması için kanunda öngörülen diğer şartları sağlamaları ve 55 yaşını doldurmuş olmaları halinde erken yaşlanmış kabul edilirler.

 

Bu tespitlerde liste değil; nöroloji, psikiyatri, fiziksel tıp ve rehabilitasyon, iç hastalıkları, göğüs hastalıkları ve kardiyoloji başta olmak üzere ilgili branşlarca düzenlenen sağlık kurulu raporları esas alınır.

 

E. Kadın Sigortalı Çocuğunun Ağır Engellilik Tespiti

Kadın sigortalının başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğunun tespitinde, Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik ile Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik esas alınır.

 

F. Sürekli Bakıcı Gideri İhtiyacı

Aşağıdaki durumların herhangi birinin varlığı halinde sigortalıların başka birinin sürekli bakımına muhtaç olduğu kabul edilir:

• Kuadripleji, parapleji, dipleji ve sigortalının yaşamını kendi başına yürütmesine engel hemipleji veya merkezi sinir sisteminin sfinkter bozuklukları ile birlikte olan diğer hastalıklar.

• Süreli veya sürekli ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen psikotik hastalıklar.

• İki gözde de yüzde yüz (tam) görme kaybı.

• İki elin kaybı veya yok hükmünde olması.

• Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı veya yok hükmünde olması.

• Her iki bacağın alttan en az 1/3’ünün kaybı veya yok hükmünde olması.

• Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler.

• Solunum yetmezliği nedeniyle yardımcı solunum cihazlarının sürekli kullanılması.

• Giyinme, beslenme, fonksiyonel mobilite, bağırsak ve mesane bakımı, kişisel hijyen ve tuvalet ihtiyaçları gibi günlük yaşam aktivitelerinin sağlanamaması.

• Bu maddede tespit edilen durumlar dışında kaldığı halde tedavi edilemeyen ve başka birinin sürekli bakımına muhtaç duruma gelinmesine sebep olan sekeller ve ağır hastalıklar.

 

SAĞLIK KURULU RAPORLARININ DÜZENLENMESİNDE USUL VE ESASLAR

Çalışma gücü kaybı ile kadın sigortalının başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğunun tespitinde esas alınacak sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye; Sağlık Bakanlığı tarafından sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye yetkilendirilmiş devlet hastaneleri ile eğitim ve araştırma hastaneleri, devlet üniversite hastaneleri ve belgelenmesi kaydıyla, yataklı sağlık hizmeti sunucularının yoğun bakımında tedavisi devam eden ve başka bir hastaneye nakli hayati risk taşıyanlar için yatmakta olduğu hastaneler yetkilidir.

 

Birden fazla uzmanlık dalını ilgilendiren hastalık durumlarının tespitinde kurul, kurul başkanı ve uzman hekimler olmak üzere en az yedi daimi üyeden oluşur. Değerlendirilecek hastalığa ilişkin olarak ilgili dal uzmanının da kurulda bulunması şarttır. Tek bir uzmanlık dalını ilgilendiren hastalık durumlarının tespitinde kurul, ilgili uzmanlık dalından üç uzman hekimin katılımıyla oluşturulabilir.

 

Sağlık hizmeti sunucularınca, Sağlık Bakanlığınca belirlenen maluliyet ve çalışma gücü kaybına esas sağlık kurulu raporu formatına uygun olarak düzenlenen raporlar, Kurum Sağlık Kurulunca değerlendirilir.

 

Usulüne uygun düzenlenmediği, tıbbi bilgilerin eksik veya yetersiz olduğu tespit edilen sağlık kurulu raporları, yeniden düzenlenmek üzere ilgili sağlık hizmeti sunucusuna iade edilir.

 

Sağlık kurulu raporunun Kurum Sağlık Kurulunca değerlendirilmesi sonucunda gerekli görülmesi halinde; ilgilinin aynı ya da farklı sağlık hizmeti sunucusu tarafından yeniden muayenesiyle düzenlenecek sağlık kurulu raporu istenir.

 

Kurum Sağlık Kurulunca verilen kararlara yapılan itirazlar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca değerlendirilir.

 

Yönetmelik’in tamamına buradan ulaşabilirsiniz.